Page content

Column 2 TradersClub Magazine

STOP MET ZOEKEN NAAR EEN GOED SYSTEEM EN ONTWIKKEL UW ‘TRADING-BREIN’!

Over Chris

Chris is vanuit een achtergrond in psychologie, vele jaren actief geweest in training, coaching en business-consulting. Daarnaast bestudeerde Chris gefascineerd het denken en handelen van top-traders. Chris houdt zich nu dagelijks bezig met het ontwikkelen van trading- en risicomanagement systemen. Als ‘De Ontwaakte Trader’ combineert Chris zijn ‘oude’ wereld van opleiding, coaching en consultancy met zijn huidige binnen de financiële wereld.  Ook is Chris oprichter van de Online Trading Universiteit die binnenkort gelanceerd zal worden, en het ‘Master-in-Trading’ jaarprogramma. Voor meer informatie over Chris kunt u terecht op www.deontwaaktetrader.info. Waar hij vorige keer inging op meer technische vragen rondom risk management en traden met een hefboom gaat hij voor de lezers van TradersClub Magazine ditmaal in op een meer psychologisch concept.

1. Vele traders, schrijvers en opleiders geven aan dat psychologie belangrijk is om succesvol te kunnen handelen. Jij ook. Zonder nu alleen maar in clichés van fear & greed etc. te vervallen, kun je daar een beetje over uitwijden?

Het lijkt voor velen inderdaad lastig om, bij het onderwerp psychologie en trading, niet direct in clichés te vervallen die, wel of niet waar, in ieder geval weinig praktische meerwaarde hebben. Zaken als ‘let op dat fear and greed de overhand niet krijgen’ en ‘durf de trigger over te halen’ zijn ‘tips’ die op zichzelf natuurlijk wel aardig zijn maar het is vaak ondoenlijk om dit zomaar naar de praktijk te vertalen.

Er zijn, zoals iedereen met een beetje ervaring weet, best veel systemen in omloop die structureel een positieve verwachtingswaarde leveren over langere tijd. Zonder dit nu hier uit te werken verder betekent dit in ieder geval dat je, ondanks dat er losing streaks in zullen zitten, de verwachting mag hebben dat je geld verdiend. Het probleem is dat maar weinig mensen van nature in staat lijken een systeem, of methode, een echte kans te geven door haar langere tijd consistent ‘rule-based’ toe te passen. Als het wat tegenzit dan laten we ons snel afleiden door emoties en ook door niet-relevante informatie. Daar verval je al snel in: als bijvoorbeeld je methode stelt dat je bij een bepaalde set-up altijd de markt in moet, ongeacht macro-economische factoren, maar je wacht een paar keer toch af wat bijvoorbeeld Draghi te melden heeft omdat je een vorige keer binnen enkele minuten de markt uitgemept werd in een grote spike, dan laat je je al afleiden door niet-relevante informatie. Let wel: niet-relevant voor de methode! Je blijkt dan gevoelig voor winst- en verlies per trade en blokkeert op die manier de kracht in de methode.

Kortom, het grote probleem is dus dat iedere methode dus eigenlijk zo goed is als de mens die haar implementeert. En waar veel methodes structureel best in staat zijn om geld te verdienen geldt dat vaak niet voor de mens. Het vereist maar een kleine fouten- of afwijkingsmarge om een goed systeem toch in een verliezende equitycurve om te buigen! Het heeft in de basis te maken met 3 belangrijke issues: stress, emotionele ladingen uit het verleden en, daardoor, gevoeligheid voor afleiding. Ik zal het wat verder uitleggen.

        I.            Stress

Je kunt niet alle stress over 1 kam scheren maar de stress onder marktdruk levert vaak een zgn. vecht / vlucht respons op. Deze respons is fysiologisch eigenlijk ontwikkeld voor de omgevingsomstandigheden van duizenden jaren geleden, waarin levensbedreigende zaken zich van het ene op het andere moment konden voordoen. Het leidt ertoe dat het lichaam allerlei overbodige activiteiten stillegt en alle energie stopt in enkele primaire processen die nodig zijn, letterlijk, om te kunnen vluchten of vechten voor je leven. Rustige, rationale observatie gekoppeld aan consistente besluitvorming hoort daar niet bij. In plaats daarvan kiest het lichaam voor een soort van verkokering die er voor zorgt dat je mee wordt gezogen in datgene wat je aan het doen bent, dit zo intens mogelijk uitvoert, en de verdere realiteit uit het oog verliest.

      II.            Emotionele ladingen uit het verleden

We dragen vele emotionele ladingen uit het verleden mee met ons mee, voortkomend uit o.a. opvoeding, schoolsituaties etc. etc. Op de een of andere manier ‘triggert’ het op-en-neer zien gaan van je eigen geld in de markten veel van deze oude emoties. Daarnaast is het effect van gelijk of ongelijk krijgen zelfs nog groter lijkt het! We leren op school dat ‘fout’ inschatten lager gewaardeerd wordt dan ‘een goed antwoord’ en dat zit diep in ons systeem. We verwarren dit op de 1 of andere manier met de uitslagen van individuele trades en daardoor werkt de onvoorspelbaarheid van de markt tegen onze neurologische ‘bedrading’ in. Wie een verliezende trade op een bepaald niveau verwart met ‘ongelijk’ krijgen kan zich diep geraakt voelen. Kortom: traden brengt omstandigheden met zich mee die vele, vele ‘oude’ emoties kunnen triggeren en deze sturen ons gedrag nogal eens.

Ook belangrijk is de kracht van ‘emoties uit de toekomst’. Mensen hebben verwachtingen en deze hebben impact op het hier en nu. In ideale zin zou een goede trader alleen in het ‘hier en nu’ zitten, volledig gefocussed op het uitvoeren van ‘de goede dingen’, het proces van implementatie, zonder te veel directe aandacht aan resultaat te besteden. Ik refereer wel eens aan de ‘Kung Fu van het traden’. Kung Fu gaat echt niet alleen over een beetje door een plankje trappen: het is oorspronkelijk een begrip dat ongeveer neerkomt op ‘de goede dingen doen * tijd’. Het Chinese concept van meesterschap ontwikkelen stelt dat, als je maar lang genoeg de goede dingen blijft doen, je op een dag vanzelf meester bent. Dat is ook waarom er in het verleden enorm veel belang werd gehecht aan het vinden van een goede leraar, want hij liet ‘de goede dingen zien’ en bewaakte ook het pad dat de leerling volgde. Zo min mogelijk afleiding in de richting van ‘niet goede dingen’ dus!

       III.            Afleiding

Veel informatie is fijn maar niet alle ‘data’ leveren bruikbare informatie op.  Nieuws, een overkill aan mogelijkheden en indicatoren in platforms van brokers, vele meningen van vele goeroes etc. etc.  leveren vaak een moes aan ingrediënten op waar het niet eenvoudig soep van koken is. Maar het levert altijd wel ergens iets op waar je je toe kunt wenden als je je niet lekker voelt bij je methode. Ben je een trend follower maar durf je de volgende trade niet aan (emotie) na een losing-streak van 4 op rij dan vindt je wel iets bij Elliott Wave, macro-data, columns van goeroes waarmee je je ‘gevoel’ aan jezelf kunt verkopen.

We zijn dus, vooral onder druk van fysieke stress, enorm onderhevig aan wat psychologen ‘cognitieve en affectieve dissonantie’ noemen. Laten we dat voor nu maar vertalen als: we willen de goede dingen wel doen, zoals een eenvoudig systeem volgen waarvan we weten dat het op lange termijn zou moeten werken, maar onder druk van oude emoties en een overkill aan informatie is het eenvoudigweg te verleidelijk om te bezwijken en van het pad af te wijken.

TRADER-BREIN

Laat me hier eens verwijzen naar de onderzoeken en conclusies van Janice Dorn. Zij is een trader maar ook een MD en een neuro-wetenschapper. Zij stelt: “The brain is the most powerful structure in the known universe and the only trading tool that the trader needs to become an expert.”

Een andere quote van haar: “It is only through intense, diligent and totally committed practice through many years and many market cycles that the trader advances to the state of disciplined excellence. This excellence is the result of training the synaptic connections within the thinking and feeling areas of the brain. As a consequence of this training, the trader will be able to recognize, process instantly and execute the trade with little or no cognitive or affective dissonance.”

Laten we niet al te zeer op de details ingaan maar het lijkt erop dat, na het ondergaan van een lange periode van ‘de goede dingen doen’ het brein van goede, dus effectieve en efficiënte traders daadwerkelijk anders functioneert. Zij ervaren nog steeds emoties en afleiding maar letten er minder op, in de meest letterlijke zin. Ze focussen op de goede dingen, oftewel het herkennen van de juiste signalen en het zo correct mogelijk uitvoeren van een methode en lijken veel minder vatbaar voor de stress die affectieve en cognitieve dissonantie brengen. Dat komt, lijkt, omdat het brein door jarenlange ‘training’ daadwerkelijk fysiek veranderd is. Er zijn andere verbindingen gelegd op synaptisch niveau.

Dus: in plaats van je al te druk te maken over de juiste methode, de beste tip, het fraaiste inzicht of wie de meest correcte ‘goeroe’ is, lijkt het veel en veel lonender om je te richten op het zo snel en goed mogelijk ontwikkelen van een zgn. ‘trader-brein’.

2. Het trader-brein concept is iets waar je veel mee werkt in je seminars en je aankomende ‘Master-in-trading’ jaarcyclus. Kun je iets meer vertellen over hoe iemand dat kan ontwikkelen?

Ja. Ik heb dat proces gemodelleerd naar een aantal stappen en de MiT-opleiding is er op gericht mensen ‘aan hun voeten’ door die modder heen te trekken. De stappen zien er, grofweg, als volgt uit:

Vrijwel iedereen begint zomaar, ergens. Dan heb je wellicht geluk maar dat duurt niet eeuwig. Vaak pakt de markt je weer af wat je eerder verworven hebt in de fase van ‘beginnersgeluk’. Je krijgt door dat de markt amoreel (niet immoreel!) en ongenadig is. Er treedt bij de meerderheid dan een soort wanhoopsfase op gekoppeld aan een enorme behoefte aan validering: ‘Is het eigenlijk wel mogelijk om geld te verdienen in de markten?’ Het is erg verleidelijk om in die fase mee te huilen met de wolven in het bos en te stellen dat het eigenlijk niet kan aangezien de markt veranderd is, gemanipuleerd wordt, onderhevig is aan te veel auto-trading, tegenwoordig te weinig volume heeft, etc. etc. en bedenk eens wat.

De kleine groep die het geluk heeft in te zien dat je beter een systeem kan gaan volgen, in die fase, en het geluk heeft er 1 te vinden of zelf te ontwikkelen, gaat deze dan vaak 100% mechanisch, rule-based, proberen toe te passen. Hier begint een vaak nog grotere fase van pijn want dit is de fase waarin de emoties uit het verleden en de verwachtingen van de toekomst werkelijk toeslaan. De affectieve en cognitieve dissonantie danst je oren uit, zeg maar. Je komt jezelf genadeloos tegen in deze fase, en slechts de kleine groep die begrijpt dat een trader 100% verantwoordelijkheid moet nemen komt hier doorheen. De rest haakt af onder het motto dat systemen niet werken, markten niet functioneren, etc.

Maar wie doorzet ontwikkelt inzichten en vaardigheden en bereikt op een gegeven moment een fase waarin in ieder geval niet meer structureel wordt ingeleverd. Het ‘sponsoren van de markt’ is voorbij en de markt blijkt dan best dankbaar. De volgende fase is dan het bijwerken van wat kleine fouten, vaak in eigen gedrag, entry-exit efficiency, risk en positiegrootte zaken, en hup: er blijkt een structureel werkend systeem te zijn. In deze fase is de ‘validatieperiode’ afgesloten: de trader ervaart dat het kan en dat je, tot op zekere hoogte, grip kunt hebben op zowel het proces, jezelf als wel op de resultaten. Nu gebeurt er iets bijzonders: veel goede traders komen dan een beetje los ‘van de markten’ en van hun systemen en gaan over tot een vorm van ‘rule-based discretionary trading’. Ze zijn beter in staat prijzen te lezen, en zowel markten in te schatten als het momentum voor hun kansen / aanpak. De trader heeft hier een ‘trader-brein’ ontwikkeld en structureel profijtelijk traden is, in essentie, een job geworden en geen formule-1 avontuur meer. De ‘Master-in-Trading’ cyclus waaraan je refereert is eigenlijk opgezet als een ‘short-cut’ voor dit proces. De benchmark voor een vak (vrijwel ieder vak!) goed ontwikkelen wordt vaak gezet op 10.000 uur studie en ervaring. Dit bestrijd ik verder niet maar ik hoop een weg te hebben gevonden dit aanzienlijk te verkorten, in ieder geval wat succesvol traden betreft.

3. Begrijp ik goed dat jij stelt dat je, indien in het bezit van een ‘ontwikkeld’ trader-brein, je dus met bijzonder eenvoudige systemen goede resultaten kunt halen?

Wel, op het gevaar van over-simplificatie af: eigenlijk wel! In dit stuk ga ik niet in op systemen en hoe je deze test en ombouwt naar een goede winstgevende methodiek met een strak risk- & money management, maar vaak kan een kind de was doen. In ‘MiT’ is het bijvoorbeeld eigenlijk de bedoeling dat mensen statistiek, kennis en kunde ontwikkelen rondom hun eigen marktbeliefs, maar we reiken een aantal voorbeeld price-action methodes aan die werkelijk werken en in essentie erg eenvoudig. Maar eenvoud siert, is mijn motto..

Weet je, veel traders / would be traders definiëren cash als resultaat, maar cash is het einde van een lange weg van vallen en opstaan. Je kunt je beter richten op het erkennen, herkennen en leren implementeren van ‘de goede dingen’ dan je blind te staren op een bepaald resultaat. Cash komt, over het algemeen, pas als je je daar niet te druk meer over maakt!

Wilt u reageren op dit artikel, uw mening geven of een vraag stellen? Plaats uw vraag of reactie dan onder dit artikel. Ook zouden we het waarderen als u de pagina ‘liked’ of ‘tweet’, zodat we een idee krijgen welke content graag gelezen wordt door onze bezoekers en we daar onze toekomstige content op af kunnen stemmen.

Comment Section

1 reactie op “Column 2 TradersClub Magazine


Door erdwin stomphorst op 14 januari 2014

wat je hier beschrijft als een tradersbrein proces komt in grote lijnen overeen met een mystiek proces. De weg die een monnik aflegt eer hij zich meester mag noemen.
Het aloude concept van de gilden: leerling – gezel – meester. Er zijn prachtige spiegelverhalen die deze zienswijze onderbouwen.

kortom je beschrijft een zeer boeiende universele wetmatigheid die in onze huidige cultuur volledig is ondergesneeuwd en legt hem op traden. Dit herkend het onbewuste en reageert. goed gedaan!

Plaats een reactie


*